42 j THE
42 j THE PERFORMANCE ISSUE TECHNOLOGY
HOE LICHTER, HOE BETER Een korte geschiedenis van aluminium en hoe Jaguar het ten volle benut TEKST: Benedikt Sarreiter ILLUSTRATIE: Mirko Ilic amerikaanse paarden zouden vast van ongeduld hebben getrappeld om de Studebaker 'Aluminum Wagon' te mogen trekken. Aan het einde van de 19e eeuw was dit namelijk het eerste voertuig ooit met aluminium onderdelen, en dus veel lichter dan gewone wagens. Studebaker was destijds 's werelds grootste fabrikant van door paarden getrokken wagens en rijtuigen. In de lichtgewicht wagen werd 67 kg aluminium gebruikt, onder andere voor alle steunen en bevestigingsmaterialen. Er was slechts één addertje onder het gras: dit showmodel was met een prijs van $ 2110 waanzinnig duur voor 1893. Slechts zeven jaar voor de introductie van de 'Aluminum Wagon' ontdekte de Amerikaanse chemicus Charles Martin Hall een goedkopere manier om aluminium te produceren, namelijk door een elektrische stroom door een oplossing van aluminiumoxide in vloeibaar cryoliet te voeren. Voordat Hall zijn ontdekking deed, was het lichtgewicht materiaal net zo kostbaar als edelmetalen zoals zilver, goud en platina. Aluminium is dan wel het meest voorkomende metaal in de aardkorst, het is echter zeer moeilijk te winnen uit bauxieterts. Dankzij Halls doorbraak werd aluminiumproductie op grote schaal mogelijk en kon aluminium in nieuwe toepassingen worden gebruikt. Vraag experts zoals professor Dmitry Eskin van de Brunel University in Londen of Ian Polmear van de Monash University in Melbourne, Australië welke eigenschap van aluminium hen het meest fascineert, en het antwoord zal, misschien niet verrassend, zijn "hoe licht het is". Maar aluminium heeft nog meer positieve eigenschappen, al zijn deze wat minder bekend. "Het is universeel, het kan gemakkelijk worden bewerkt, het is bestand tegen corrosie en het kan worden gebruikt in zeer sterke legeringen", voegt Polmear toe. Deze eigenschappen waren vooral in de begindagen van de luchtvaart belangrijk. Jules Verne voorspelde in 1865 al de mogelijkheden voor aluminium in de vliegtuigbouw toen hij in zijn roman De Reis naar de Maan schreef over een zilveren aluminium raket. Zijn droom werd begin 20e eeuw werkelijkheid toen duraluminium op de markt kwam. Deze aluminiumlegering werd ontwikkeld door de Duitse fysicus Alfred Wilm en bevatte zeer kleine hoeveelheden magnesium, koper en mangaan, en was supersterk maar toch nog verbluffend licht. Duraluminium maakte het eerste volledig uit aluminium gebouwde vliegtuig mogelijk, de Junkers J.I die tijdens de Eerste Wereldoorlog de 'vliegende tank' werd genoemd. De revolutionaire constructie effende het pad voor de moderne luchtvaart. Moderne vliegtuigen bestaan voornamelijk uit aluminium en legeringen hiervan, maar er is nog ruimte voor verbeteringen. "Nieuwe ontwikkelingen zijn bijvoorbeeld THE PERFORMANCE ISSUE j 43
