Jaren 30 FRANKENSTEIN
Jaren 30 FRANKENSTEIN (1931) Acteur: BORIS KARLOFF (links) Rol: monster van Frankenstein Opmerkelijk: ondanks zijn exotische naam was Karloff geboren in Honor Oak in zuidoost-Londen THE ADVENTURES OF ROBIN HOOD (1938) Acteur: MELVILLE COOPER Rol: de sheriff van Nottingham ALS JE IEMAND NODIG HEBT VOOR EEN VERHELDERENDE TOESPRAAK, IN EEN MOOI PAK EN MET EEN SUPERIEURE (OF OP ZIJN MINST DURE) OPLEIDING OM DAARNA IEMAND, AL DAN NIET DISCREET, IN KOELEN BLOEDE TE VERMOORDEN, VRAAG JE BEST EEN BRIT. Logan in Sexy Beast – zegt er het volgende over: "Shakespeare domineerde mijn beginjaren en Shakespeares schurken zijn buitengewoon. Ze zijn zo complex dat het voor een Britse acteur bijna onmogelijk is om een tweedimensionale schurk te spelen, als hij heeft kennisgemaakt met ons prachtige Shakespeariaanse erfgoed." De trend begon met de oude horrorfilms uit Hollywood. Karloff deed zijn mond nauwelijks open als het monster van Frankenstein in de film van James Whale uit 1931, maar met zijn enorme aanwezigheid maakte deze mysterieuze Europese indringer een blijvende indruk als moeilijk en vreemd personage. Later waren Christopher Lee en Peter Cushing perfect als graaf Dracula, de aristocraat met een voorliefde voor bloed en angst voor daglicht. Lee bracht zijn gepolijste schurkachtigheid naar de James Bond-serie met de memorabele rol van Scaramanga in The Man with the Golden Gun. Het is opvallend dat regisseurs van de door en door Britse Bond-serie hun schurken vaak elders zoeken – vermoedelijk omdat 007 zelf in Eton was opgeleid. Niettemin hebben Donald Pleasence, Steven Berkoff en Jonathan Pryce allemaal hun rol als slechterik in Bond-films vertolkt, al speelden ze geen Brit. Veel van deze acteurs speelden door en door slechte personages. Er bestaat echter nog een typisch Britse slechterik op het scherm, die al decennia lang floreert: de beminnelijke boef. Hoewel dit personage twijfelachtige intenties heeft, zouden velen graag een avond in zijn gezelschap doorbrengen. Denk maar aan Michael Caine in The Italian Job. Hij is een dief die een ongelooflijke overval pleegt. Maar is deze misdaad echt zo erg? En let ook op zijn prachtige kostuums en onbetwistbare stijl! Daardoor kunnen we hem vergeven wat hij doet... en zelfs van hem houden. Daarnaast is er natuurlijk Bob Hoskins in The Long Good Friday. Zijn personage, Harry Shand, is een schurk met Cockney-accent, maar hij is lang niet zo slecht als de IRA of de Amerikaanse maffia. Shand komt in de problemen bij een poging snel een fortuin te verdienen aan de heropbouw van de zeer groezelige Londense Docklands in de jaren 70. Hij is een lastpost met een goede dosis durf maar niet gemeen. In de moderne tijd werd alles een pak gemener. Het tijdperk van de grote fantasie- en sciencefictionfilms dat in 1977 begon met de release van Star Wars, luidde een nieuwe trend in voor Britse schurken. George Lucas koos Dave Prowse, de vlezige kerel uit Bristol die bekend was van zijn eerdere rol als huiveringwekkende bodybuilder in A Clockwork Orange van Stanley Kubrick, als Luke Skywalkers grote tegenstrever Darth Vader. Maar hij ging niet zo ver om ook de stem van Prowse te gebruiken. In plaats daarvan gaf hij de voorkeur aan het diepe Amerikaanse stemgeluid van James Earl Jones. Misschien was Lucas zich ervan bewust dat Vader uiteindelijk zijn slechte praktijken zou afzweren en dat daarom alleen een Amerikaan geschikt zou zijn. Toch is het de enige echt legendarische schurkenrol die de Britten aan hun neus zagen voorbijgaan. Lucas was minder dubbelzinnig bij de casting van de gerimpelde, angstaanjagende baas van Darth Vader, keizer Palpatine. Daarvoor koos hij de Schotse acteur Ian McDiarmid. Deze FOTO'S: UNIVERSAL, FILM FAVORITES,(2), POPPERFOTO, UNITED ARTISTS, ARCHIVE PHOTOS/ GETTY IMAGES 36 j THE PERFORMANCE ISSUE
CULTURE Jaren 40 SHERLOCK HOLMES AND THE SECRET WEAPON (1943) Acteur: LIONEL ATWILL Rol: Professor Moriarty THE WICKED LADY (1945) Acteur: MARGARET LOCKWOOD Rol: Barbara Worth Opmerkelijk: de film was een van de grootste kaskrakers van zijn tijd (18,4 miljoen bezoekers) maar moest grotendeels opnieuw opgenomen worden door de laag uitgesneden jurken die indertijd naar de smaak van de Amerikaanse filmkeuring te veel decolleté toonden. Jaren 50 THE LADYKILLERS (1955) Acteur: ALEC GUINNESS (links) Rol: Professor Marcus DRACULA – HORROR OF DRACULA (1958) Acteur: CHRISTOPHER LEE Rol: Dracula Opmerkelijk: dit was de eerste film uit de Hammer Horror-serie, geïnspireerd op de roman Dracula van Bram Stoker Jaren 60 THE MANCHURIAN CANDIDATE (1962) Acteur: ANGELA LANSBURY (onder) Rol: Mrs Iselin THE JUNGLE BOOK (1967) Stem: GEORGE SANDERS Rol: Shere Khan YOU ONLY LIVE TWICE (1967) Acteur: DONALD PLEASENCE Rol: Blofeld THE ITALIAN JOB (1969) Acteur: MICHAEL CAINE (uiterst rechts) Rol: Charlie Croker Opmerkelijk: de woorden "You were only supposed to blow the bloody doors off" van Caine werden in 2003 verkozen tot de favoriete oneliner in een enquête onder 1000 filmliefhebbers. Behalve een groot aantal Mini's kwamen er ook twee Jaguar E-Types in de film voor. THE PERFORMANCE ISSUE j 37
